Poradnik o domach z bali

Znajdziecie tu Państwo szereg informacji na temat naszej pasji. Kompletny opis tematyki budowania domów z bali, który pomoże zrozumieć istotne kwestie przy tego typu inwestycji.

Historia Zalety Termoizolacja Formalności Technologia Ogólne F.A.Q

Rys historyczny

Ze względu na ogólną dostępność drewna człowiek wykorzystywał je od najdawniejszych czasów jako budulca. Do dziś powodem tego są jego właściwości takie jak: trwałość, czy ciepło, co w różnych warunkach klimatycznych nadal jest najistotniejsze. Bardzo cennym zabytkiem świadczącym o trwałości konstrukcji drewnianych w Polsce jest Biskupin pochodzący według badań z 738 roku p. n. e. odkryty w 1933 roku.

Drewniane budownictwo w Europie intensywnie rozkwitało do czasów średniowiecza w miastach i właściwie do końca XIX w. na wsiach. Szeroki dostęp do drzewa oraz wspomniane jego wyjątkowe cechy spowodowały, że w Kanadzie, czy krajach Skandynawskich budownictwo drewniane jest nadal najbardziej powszechne. Dziś budownictwo drewniane rozwija się za sprawą trendów, takich jak: dbałość o zdrowie, ekologia, energooszczędność, chęć obcowania z naturą, poszukiwanie prostoty, korzeni i tradycji.

Poniżej zdjęcie z naszej prywatnej kolekcji. Dom mieszkalny w Czechach, przykład budownictwa drewnianego z początku ubiegłego wieku.

Zalety domów z bali

Zdrowy dom
Domy drewniane jako te budowane z surowca naturalnego regulują samoczynnie poziom wilgotności wewnątrz. Uzyskany w ten sposób mikroklimat w środku domu jest nie do odtworzenia w innych technologiach. Udowodniono też wiele przypadków wyleczenia alergii i innych dolegliwości za sprawą olejków eterycznych, które wydziela drewno, nie wspominając o zwykłej poprawie samopoczucia mieszkańców takiego domu.

W Państwach, gdzie drewniane domy są szeroko rozpowszechnione, statystyczny użytkownik tych domów żyje kilkanaście lat dłużej!
Krótki czas budowy
Na plac budowy dom przywożony jest w postaci gotowych elementów. Budowa trwa ok. 3-4 tygodni.

Krótki czas montażu konstrukcji to znaczące korzyści dla Inwestora:
I. W związku z daleko idąca prefabrykacją inwestor otrzymuje konstrukcję budynku o bardzo wysokiej jakości wykonania.
II. Oferowany przez firmę koszt budowy jest jednoznacznie określony w umowie i niezmienny przez cały okres realizacji budowy.
III. Inwestor może zamieszkać w wymarzonym domu znacznie wcześniej niż gdyby był on zbudowany w technologii „mokrej” (np. murowanej) wymagającej długich przestojów pomiędzy realizacją poszczególnych etapów budowy.
IV. Krótki czas budowy domu to także mniejsze koszty związane z pracą fachowców, a więc większa oszczędność dla inwestora.
Mały ciężar domu
Mniejszy ciężar elementów potrzebnych do wybudowania domu to niższe koszty ich transportu na plac budowy. Lżejsza konstrukcja domu ogranicza często wielkość fundamentów a co za tym idzie koszt ich postawienia.
„Sucha” technologia
Wybudowanie domu – jego konstrukcji, sprowadza się do złożenia drewnianych elementów, które łączone są na gwoździe, metalowe łączniki, śruby itp. Zatem nie ma konieczności stosowania przerw technologicznych co znacząco przyspiesza budowę oraz ogranicza koszty.
Możliwość budowania domów w zimie
Poza fundamentami dom drewniany nie wymaga żadnych prac mokrych, jak betonowanie czy murowanie, dzięki czemu budowa domu drewnianego może odbywać się w okresie zimowym.
Łatwość przebudowy i modernizacji
Technologia domów drewnianych umożliwia łatwe przebudowy, rozbudowy czy modernizacje przy ściankach działowych czy instalacjach.
Mała grubość ścian zewnętrznych
Ściany wypełnione izolacją cieplną, pozwalają do minimum ograniczyć grubość ścian zewnętrznych dzięki czemu domy drewniane przy takich samych wymiarach zewnętrznych mają powierzchnię użytkową większą o ok. 10% niż domy murowane.
Dobra ochrona cieplna domu
Wielowiekową znaczącą częścią tradycji różnych regionów Świata, głównie w miejscach chłodnych i wilgotnych takich jak Skandynawia, tereny górskie: Tatry, Alpy, oprócz tego w USA oraz Kanada, jest budownictwo drewniane. Polska również należy do powyższej wspomnianej grupy. Zważywszy, że koszty ogrzewania stale rosną drewno jest znakomitym „lekiem na całe zło”. Doskonale spełnia funkcje termoizolatora praktycznie „odcinając” jego użytkowników od skrajnych temperatur z zewnątrz.
Wielkim atutem domów z bali jest fakt, że są bardzo ciepłe w zimie i zużywają o ok. 1/3 mniej energii niż domy murowane, natomiast w lecie dają przyjemne uczucie chłodu – szczególnie przy upałach.

Zalety termoizolacyjne

W związku z często powtarzającymi się pytaniami naszych klientów o zalety termoizolacyjne domów z bali zamieściliśmy poniżej artykuł będący szczegółowym wyjaśnieniem tej kwestii na podstawie badań empirycznych przeprowadzonych w USA.

Izolacyjność cieplna ścian z bali

Panuje przekonanie, że ściany domów o konstrukcji drewnianej nie kumulują lub jedynie w minimalnym stopniu posiadają pojemność cieplną (kumulację cieplną), co jest powodem, że domy te szybko wychładzają się, ale także szybko nagrzewają się. Tego typu przekonanie jest słuszne, lecz, co należy mocno podkreślić, jedynie częściowo, bowiem nie dotyczy całości budownictwa drewnianego.

Omawiając tematykę jednorodzinnego budownictwa drewnianego, należy określić co kryje się pod tym pojęciem.

Budownictwo drewniane, to takie, w którym elementy konstrukcyjne budynku wykonane zostały z drewna tak litego jak z drewna uszlachetnionego.

Zaliczyć tu należy:

Konstrukcje szkieletowe
Tzw. domy kanadyjskie i domy gotowe, wykonane z drewna litego lub z materiałów drewnopochodnych. Przestrzeń między elementami szkieletu wypełniona jest izolacją cieplną. Drewniana konstrukcja budynku stanowi jedynie stelaż dla stosownych warstw izolacji. To właśnie ilość jej warstw, a także grubość, a nie drewniana konstrukcja budynku, decyduje o przepuszczaniu ciepła ścian czy połaci dachu, a tym samym o energooszczędności całego budynku.
Ściana z bali litych
Nieco inaczej należy spojrzeć na domy wykonane z drewna litego tj. z bali drewnianych o odpowiedniej grubości, pozwalającej na zagwarantowanie odpowiedniej izolacji ścian bez dodatkowych ociepleń. Dotychczas ściany tych domów zarówno jak tych o konstrukcji szkieletowej, traktowane były jako nie gromadzące ciepła (bez tzw. pojemności cieplnej). Powoli jednak mit ten zostaje obalany co dowodzi badanie opisane poniżej.
Czy domy o przedstawionych powyżej konstrukcjach mogą być domami energooszczędnymi?
Jesienią 1980 roku, w Stanach Zjednoczonych, na zlecenie Departamentu Budownictwa i Rozwoju Urbanistycznego oraz Departamentu Energii przeprowadzono badania naukowe w celu stwierdzenia wpływu kumulacji/gromadzenia ciepła konstrukcji ścian na poziom zużycia energii w danych budynkach. W jednym miejscu zbudowano 6 identycznych obiektów różniących się wyłącznie konstrukcją ścian zewnętrznych. W każdym budynku utrzymywano taką samą temperaturę, przez 28 tygodni okresu badań. Specjaliści z ośrodka badawczego dokładnie rejestrowali zużycie energii w każdym z budynków.

Do badań postawiono następujące budynki:

Budynek # 1 – izolowany szkielet drewniany, z zewnętrznym obiciem drewnianym, izolacją z wełny szklanej, paroizolacją i płytą g/k, z całkowitą grubością ściany – 11,8 cm.
Budynek # 2 – nie izolowany dom drewniany szkieletowy, z zewnętrznym obiciem drewnianym, bez izolacji z wełny szklanej, z całkowitą grubością ściany 8,9 cm.
Budynek # 3 – izolowany dom murowany z betonowych bloczków, z oblicówką z cegły, izolacją styropianową, paroizolacją, rusztem i płytą g/k, z całkowitą grubością ściany – 29,8 cm.
Budynek # 4 – nie zaizolowany dom murowany z bloczków betonowych, rusztem, paroizolacją i płytą, bez styropianu, z całkowitą grubością ściany – 24,6 cm.
Budynek # 5 – dom z bali o przekroju pełnym prostokątnym, łączonych na pióro i wpust, bez żadnej dodatkowej izolacji, bez paroizolacji i wewnętrznej płyty g/k – z całkowitą grubością ściany – 17,8 cm.
Budynek # 6 – izolowany dom murowany, z cegły, luźnego wypełnienia izolacją perlito, bloczków betonowych i tynków wewnętrznych, z całkowitą grubością ściany – 40,7 cm.

Po 28 tygodniach badań stwierdzono:

podczas 3-tygodniowego okresu wiosennego grzewczego dom z bali (# 5) zużył 46% mniej energii grzewczej niż izolowany dom drewniany szkieletowy (# 1).
podczas 11-tygodniowego okresu letniego schładzania, dom z bali (# 5) zużył 24% mniej energii do schładzania niż izolowany dom drewniany szkieletowy (# 1).
podczas 14-tygodniowego okresu zimowego grzewczego, dom z bali (# 5), izolowany dom drewniany szkieletowy (# 1) i izolowany dom murowany (# 6) zużyły podobnej ilości energii grzewczej.

Dlaczego dom o ścianach wykonanych z bali grubości 18 cm zużył mniej energii do ogrzania jak i schładzania budynku niż budynek o typowej drewnianej konstrukcji szkieletowej, uznawanej dotychczas za konstrukcję energooszczędną i dlaczego w okresie zimowym, zużył podobną ilość energii co dom o murowanych, warstwowych ścianach zewnętrznych? Właśnie na te pytania miały dać odpowiedź przeprowadzone badania.

Odpowiedź na zadane powyżej pytanie znajduje się, między innymi, we wskaźniku bezwładności cieplnej – tj. czynniku, który mówi że: Im wyższa jest jego wartość tym budynek utrzymuje bardziej stałą temperaturę, ponieważ magazynuje ciepło w ciągu dnia, a oddaje je po zachodzie słońca, gdy powietrze na zewnątrz ochładza się. Budynki o niskiej bezwładności cieplnej szybko nagrzewają się od słońca i szybko się wychładzają.

Poniżej przestawiono wskaźniki bezwładności cieplnej dla ścian z litych bali drewnianych w porównaniu do wskaźników innych materiałów stosowanych powszechnie na ściany zewnętrzne budynków;

ściana z drewna litego grub. 15,2 cm – 4,17
ściana z betonu, grub. 15,2 cm – 3,92
ściana z cegły pełnej grub. 15,2 cm – 3,37
wełna mineralna grub. 15,2 cm – 0,05
ściana z drewna litego grub. 20,0 cm – 5,28
ściana z betonu, grub. 20,0 cm – 4,34
ściana z cegły pełnej grub. 20,0 cm – 4,02
wełna mineralna grub. 20,0 cm – 0,07

Z powyższego zestawienia widać, że ściany z drewna litego posiadają zdecydowanie większy „bufor ciepła” od ścian z cegły czy betonu. Najlepiej z powyższych zapobiegają zbyt szybkim zmianom temperatur wewnątrz, zarówno latem jak i zimą. Podsumowując należy podkreślić, że domy z litych bali drewnianych, mogą być określane jako budynki o niskim zużyciu energii. Powyższe zestawienie nie dotyczy budynków o drewnianej konstrukcji szkieletowej, które swoje właściwości cieplne osiągają jedynie dzięki odpowiednim grubościom izolacji. Stosowana w nich konstrukcja drewniana tworzy jedynie straty cieplne (tzw. mostki cieplne).

W tym momencie warto także wspomnieć o sposobach łączenia bali (3 przykłady oraz ich cechy), które mogą mieć znaczący wpływ na szczelność i stabilność konstrukcji:

Bale okrąglaki – łączenia nakładkowe (na obłap – Rys. 1)Jeżeli średnica bali wynosi 25 cm to w miejscu samych łączeń jednego z drugim balem powierzchnia zmniejsza się nawet o połowę co wpływa niekorzystnie przede wszystkim na wspomniany już „bufor ciepła” oraz stabilność konstrukcji. Ponadto „okrąglaka” nie sposób heblować, jest narażony w większym stopniu na osiadanie brudu, a wewnętrzne powierzchnie ścian są o wiele bardziej uciążliwe do wykańczania.
Bale prostokątne – łączenia nakładkowe (na obłap – Rys. 2)
Podobnie jak wyżej taki typ łączeń jest mniej stabilny i narażony na liczne mostki termiczne (straty cieplne).
Bale prostokątne – łączenia na 2 obce pióra (Rys. 3)
Technika ta jest znacznie bardziej stabilna, szczelność łączeń zapewniają obce pióra oraz filc między nimi. Badania kamerą termowizyjną wykazują kilkukrotnie większą szczelność takiej technologii.
Niezwykle istotnym czynnikiem dla utrzymania ciepła domu z bali jest także wykonanie odpowiednich łączeń (zamków w narożnikach budynku). Nieszczelne zamki narażają użytkowników domów z bali na duże straty ciepła. Oprócz specjalistycznych narożnikowych wycięć należy również stosować odpowiednie uszczelnienia (np. filc). Narożnik takiego domu jest newralgicznym jego miejscem, na które trzeba zwrócić szczególną uwagę (zdjęcie strona 15).

Formalności

Budowa domu jest dla wielu z nas poważną inwestycją a dla niektórych wręcz życiową. Zanim przystąpimy do tak poważnego w naszym życiu przedsięwzięcia, warto zdobyć potrzebne i niezbędne informacje związane bezpośrednio z budową własnego, wymarzonego domu.

Nasz poradnik pomoże Państwu przybliżyć i zrozumieć problematykę związaną z tą inwestycją. Najważniejszą rzeczą na samym początku inwestycji jest to, że aby wybudować dom musimy najpierw zakupić działkę, mamy na myśli tych, którzy czytając nasz poradnik nie są jeszcze szczęśliwymi posiadaczami gruntu. Jest to dobry moment na zastanowienie się, jaki dom chcemy wybudować, znaleźć odpowiedni dla nas projekt i firmę, która zrealizuje nasze marzenia.

W pierwszej kolejności wybieramy projekt domu – pomoże to uniknąć ograniczeń, z których wcześniej nie zdawalibyśmy sobie sprawy. Są to dla przykładu wymiary działki czy odległość usytuowania budynku zgodnie z obowiązującymi przepisami.

Następnie by mieć pewność, że nasz projekt będzie możliwy do zrealizowania na danym terenie powinniśmy złożyć wizytę w wydziale architektury urzędu miasta lub gminy i sprawdzić czy istnieje miejscowy plan zagospodarowania terenu (w przypadku jego braku występujemy o decyzję o warunkach zabudowy dla naszej nieruchomości). W ten sposób uzyskamy informację o przeznaczeniu działki i o ewentualnych ograniczeniach np. wysokość budynku, kąty dachu, dostępu do dróg dojazdowych itp.

Przed zakupem gruntu warto jeszcze sprawdzić prawnego właściciela działki oraz ewentualne zadłużenia czy zobowiązania przypisane do tego terenu. Tę czynność wykonamy w wydziale ksiąg wieczystych sądu rejonowego.

Mając już działkę i projekt naszego domu jesteśmy zobowiązani uzyskać pozwolenie na budowę (w urzędzie starostwa).

Do wniosku o wydanie decyzji o pozwolenie na budowę należy zgromadzić dokumenty:

projekt zagospodarowania działki lub terenu – jest to usytuowanie przez projektanta naszego budynku i takich elementów jak brama wjazdowa czy lokalizacja zbiornika na nieczystości na mapie naszej działki. Warto w tym momencie wspomnieć, że aktualne mapy do celów projektowych są wydawane przez składnice map geodezyjnych, które obejmują określony teren. Bardzo często czas oczekiwania na mapy jest długi i warto w ten dokument zaopatrzyć się odpowiednio wcześniej,
projekt architektoniczno-budowlany naszego domu – możemy zmówić projekt indywidualny, projekt gotowy lub adaptację projektu gotowego. Projektant jest zobowiązany do przekazania nam czterech jego egzemplarzy. Powinniśmy również zwrócić uwagę czy zostało dołączone zaświadczenie o przynależności do Izby Architektów i ubezpieczenie. Jest to wymóg urzędowy,
przydział mocy (prądu) wydawany przez zakład energetyczny. Jeśli jest doprowadzony gaz to również promesę przydziału gazu a także oświadczenia innych zakładów o zapewnieniu dostaw mediów (wody, ciepła). Decyzja (zgoda na budowę) powinna być wydana w przeciągu jednego miesiąca (w sprawach trudnych do 2 miesięcy). Pozwolenie jest wydawane bezterminowo natomiast budowę trzeba rozpocząć w ciągu dwóch lat i przerwa w inwestycji nie może trwać dłużej niż dwa lata. Istnieje możliwość przeniesienia decyzji o pozwoleniu na budowę na rzecz innej osoby w przypadku, gdy sprzedajemy lub kupujemy dom.

Dodatkowych pozwoleń na budowę nie wymagają m.in. wolno stojące parterowe budynki gospodarcze, wiaty i altany o powierzchni zabudowy do 25 m2, przy czym łączna liczba tych obiektów nie może przekraczać dwóch na każde 500 m2 powierzchni działki (wymagane jest jedynie zgłoszenie organom administracji architektoniczno-budowlanej).

Kolejnym obowiązkiem inwestora jest zatrudnienie kierownika budowy i złożenie zawiadomienia do inspektoratu nadzoru budowlanego o planowanym rozpoczęciu budowy (7 dni przed rozpoczęciem robót). Musimy również pamiętać o dołączeniu do zawiadomienia oświadczenia, od naszego kierownika budowy, o przyjęciu obowiązków na budowie. Wspomniana osoba powinna posiadać wieloletnie doświadczenie. Będzie ona fachowym rzecznikiem dbającym o prawidłowość całej inwestycji, potwierdzonej odpowiednimi wpisami do dziennika budowy i odbierając od firmy wykonawczej kolejne etapy budowy Państwa domu. Dziennik budowy to urzędowy dokument, w którym odnotowuje się przebieg robót. Kiedy już zostanie dokonany ostatni wpis, całość dokumentacji budowlanej należy złożyć do referatu budownictwa w celu odbioru obiektu przez upoważnionego pracownika.

Nasza technologia

Budowa domu składa się z wielu etapów, dlatego bardzo ważne jest zachowanie odpowiedniej kolejności prac. Nieoceniony może okazać się tu dobry kierownik budowy, który pomorze zaplanować i skoordynować przebieg inwestycji, dopilnować rzetelności poszczególnych wykonawców robót. Produkcja elementów drewnianych domu zazwyczaj mieści się w okresie 3 miesięcy. Sam montaż domu jest także krótki i zajmuje ok. 3-5 tygodni, niekiedy krócej.

Budowa fundamentu.

Fundament pod dom powinien być wykonany bardzo starannie i należy na ten fakt zwrócić szczególną uwagę. Wymogi stawiane tej części inwestycji zawarte są w dokumentacji technicznej. W naszym przypadku jest to projekt domu. Wymiary gotowego fundamentu muszą być zgodne z tymi zawartymi w projekcie architektonicznym. Jego powierzchnia powinna być wypoziomowana, gładka oraz bez garbów, co przyczyni się do uzyskania maksymalnie dobrej szczelności oraz równości całej konstrukcji. Teren wokół fundamentu powinien zapewnić swobodny dostęp ekipy montażowej minimum z trzech stron budowanego budynku. Wiąże się to z zasypaniem wykopów wokół podstawy domu oraz usunięciem szalunków. Ponadto, obszar w bezpośredniej bliskości budowanego obiektu należy przygotować na składowanie elementów domu oraz wjazd dla samochodu ciężarowego. Każdorazowo przed montażem konstrukcji budynku nasz konsultant sprawdza prawidłowość wykonania i wymiary fundamentu.

Materiał na dom.

Najczęściej Inwestorzy decydują się na świerk lub sosnę. Jest to uwarunkowane cechami drewna – korzystnej zależności ceny do trwałości i jakości. Bardzo istotną kwestią jest suszenie drewna, proces który przez wiele firm w Polsce jest pomijany z racji wysokich kosztów i braku odpowiednich warunków. Z doświadczenia wielu firm wynika, ze podsuszone drewno powinno mieć ok. 18-22% wilgotności . Wówczas jest ono najmniej podatne na wypaczenia oraz na chłonność wilgoci z zewnątrz

Montaż ścian domu z bali.

Montaż domu w konstrukcji węgłowej rozpoczynany jest od wyładunku elementów domu i ułożeniu ich na uprzednio przygotowanym miejscu za pomocą dźwigu i lżejszych elementów ręcznie. Oferujemy Państwu przekrój bala 18 i 22 oraz 24 cm. Pierwszy odnosi się do budynków, w których ściany będą ocieplane od wewnątrz, w drugim i trzecim przypadku budujemy konstrukcje domów nie wymagających dodatkowej izolacji. Należy pamiętać, że biorąc pod uwagę obecne przepisy, decyzja ta należy do Inwestora. Stosowane przez nas bale o przekroju prostokątnym, łączone na „obce pióra” z wypełnieniem filcowym oraz zastosowaniem zamków węgłowych (Rys.1) jest wynikiem wieloletnich doświadczeń.

Taka konstrukcja, z punktu widzenia mechaniki budowli, jak również szczelności energetycznej, jest naszym zdaniem najbardziej optymalna. Ograniczenie do minimum wymiarów ostatków węgłowych daje zadowalający efekt estetyczny. Pierwsze elementy ścienne układa się na fundamencie zgodnie z projektem i podanymi w nim wymiarami (Rys. 2).

Wszystkie odległości elementów kontrolowane są za pomocą laserowych urządzeń pomiarowych. Po wykonaniu tych czynności nawiercane są otwory w balach i fundamencie w celu ich trwałego połączenia. Belki ścienne układane są w kolejności zgodnie z numeracją jaka została wykonana na zamkach elementów drewnianych w zakładzie produkcyjnym. Kolejnym etapem jest montaż słupów i podciągów na parterze.

Montaż konstrukcji dachu (Rys. 3)

W domach z bali można stosować wszystkie rodzaje konstrukcji dachów – dwuspadowy, mansardowy i kopertowy. Najbardziej uniwersalna, dająca duże możliwości zmian bryły dachu i najbardziej popularna od wieków jest konstrukcja krokwiowa (w kształcie odwróconej litery V). Oferowane przez firmę SIELANKA® domy w standardzie posiadają pełne deskowanie powierzchni dachu wraz z pokryciem papą.

Takie rozwiązanie:

zasadniczo poprawia izolację domu przed wodą, zimnem czy upałem,
chroni dom od nasiąkania wodą i puchnięciem drewna w przypadku ulewnych deszczy występujących w przerwach budowlanych (np. zanim pojawią się dekarze na dachu).

Istotną kwestią jest również ocieplenie dachu, dobrze wykonane zapobiega dużym stratom cieplnym oraz nadmiernym nagrzewaniem się poddasza. Wykonanie dachu powinno być zakończone przed przystąpieniem do prac wykończeniowych w środku domu.

Montaż okien i drzwi zewnętrznych.

Po odpowiedniej konsultacji z naszymi konstruktorami można zastosować dowolny typ okien oraz drzwi. Właściwy montaż stolarki okiennej i drzwiowej jest kluczowe w domu z bali. Staranne jego wykonanie z uwzględnieniem założeń mechaniki osiadania budynku gwarantuje sprawne funkcjonowanie stolarki przez lata. Na bazie długoletnich doświadczeń firma SIELANKA® opracowała własną unikalną metodę montażu stolarki okiennej i drzwiowej, zapewniającą bezwzględną szczelność jej osadzenia na długie lata eksploatacji budynku.

Prace wykończeniowe.

Pod belkami stropowymi poza ścianami zewnętrznymi przybijane są deski podbitek z przerwą od 1 do 1,5 cm w celu zapewnienia wentylacji dachu. Montowane są opaski dookoła okien, balustrady i inne elementy występujące przy wykończeniu domu z zewnątrz.

Po montażu.

Zaraz po drewnianej części budynku, należy wszystkie jego elementy zabezpieczyć odpowiednim głęboko wnikającym preparatem. Do impregnowania części zewnętrznych można dodać kolor podkładowy lub ostateczny tworząc już tym samym ogólny charakter domu. Pamiętajmy, aby nie przesadzić z ilością chemii i starać się wybierać dobre preparaty, aby nie zatracić najważniejszego, czyli zdrowego klimatu domu.

Ściany działowe i instalacje wewnętrzne.

Wykończanie wnętrza do stanu deweloperskiego w domach drewnianych niewiele się różni od technologii stosowanej w domach murowanych. Należy jednak pamiętać o pewnych różnicach. W domach drewnianych powinniśmy stosować tzw. „dylatacje” – taki sposób montażu wszelkich elementów budynku, dzięki któremu będą one odporne na naprężenia związane z zmianami wymiarów pionowych budynku przez pierwsze lata użytkowania. Wewnętrzne konstrukcje nie mogą być na sztywno przymocowane do ścian zewnętrznych. Za pomocą specjalnych rozwiązań powinny tworzyć niezależne elementy, wolne od naprężeń powodujących pęknięcia.

Oprócz tego do istotnych różnic należy sposób montażu instalacji elektrycznej.

W domach drewnianych ze względów bezpieczeństwa przekroje przewodów elektrycznych powinny być policzone „z zapasem” oraz wszystkie przewody powinny być umieszczone w czarnym ognioodpornym peszlu (rurka ze specjalnego tworzywa).

Wystrój wnętrza.

Wbrew powszechnemu przekonaniu domy z drewna umożliwiają zastosowanie wielu rozwiązań związanych z wystrojem wnętrza. Uniwersalny charakter domów z bali daje szeroki możliwości wyboru stylu zarówno nowoczesnego, dawnego (retro), bardzo eleganckiego czy prostego-sielskiego. Nasze realizacje są dowodem tego, że wiele nowoczesnych projektów urządzenia takich inwestycji kończyło się znakomitym efektem. Jasne drewno jako tło do tego proste, geometryczne elementy codziennego użytku czy wystroju wraz z osiągami współczesnej techniki np. sprzęt RTV okazuje się być znakomitym połączeniem. Zatem śmiało można stwierdzić, że drewno jest wdzięcznym materiałem do tworzenia wnętrz o różnym klimacie i nie narzuca sztywnych reguł i rozwiązań.

Poszycia dachowe

Na wybór poszycia dachowego może wpływać:

Kąt nachylenia dachu; im dach jest bardziej płaski tym szczelniejsze poszycie dachowe musi być zastosowane,
Poziom skomplikowania dachu; np. w projekcie z „bawolimi oczami” nie możemy zastosować zwykłej dachówki ceramicznej, konieczne jest poszycie z drobną strukturą, które da się możliwie precyzyjnie uformować,
Warunki klimatyczne, czy kolorystyka; niekiedy np. zagospodarowanie przestrzenne określa wizualny ład danego regionu.

Należy pamiętać, że często producenci poszyć dachowych podają ceny dachówek za metr kwadratowy nie uwzględniając elementów wykończeniowych np. gąsiory, pasy koszowe, dachówki okapowe, krawędziowe, kominowe, wentylacyjne, rynny. Ponadto do ceny wykonania dachu na ogół trzeba doliczyć kołnierze/obróbkę kominów, ewentualne wstawienie i uszczelnienie okien dachowych, wyłazu dachowego czy ławki kominiarskiej (niezbędnej przy konserwacji kominów).

Wyróżniamy kilka rodzajów poszyć dachowych:

Dachówka ceramiczna w tym najpopularniejsze w kształcie tzw. karpiówki (łezki) czy esówki (dach falisty). Trwałość ponad 100 lat, duża wytrzymałość, tłumienie hałasu, odporność na ogień, ujemne temperatury, ochrona przez UV. Nie wymaga znaczącej konserwacji, do zastosowania na dachach 15-50˚. Waga 45-80 kg/m2, głównym surowcem jest glina.
Dachówka cementowa. Do złudzenia może przypominać dachówkę ceramiczną jednak ogólne jej właściwości są nieco gorsze. Do zastosowania na dachach o kącie nachylenia 22-65˚. Waga 35-50 kg/m2. Głównym jej składnikiem jest cement i woda.
Dachówka bitumiczna. Bardzo elastyczna, idealna dla skomplikowanych, pofałdowanych dachów. Występuje także z różnego typu posypkami imitującymi np. gont. Bardzo lekka, do zastosowania na dachy o kącie nachylenia 12-80˚. W przypadku dachów bardziej płaskich stosuje się odpowiednie papy uszczelniające/podkładowe.
Pokrycia z blachy. Na rynku jest szeroka gama różnych poszyć dachowych z blachą. Proste blachy z reguły są najtańszym rozwiązaniem i jednocześnie o najsłabszych właściwościach termoizolacyjnych, akustycznych czy wytrzymałościowych. Sensownym rozwiązaniem jest blacho dachówka z kruszywem granitowym np. imitującym gont. Na tego typu pokrycia producenci dają nawet 50 lat gwarancji.
Strzecha. Średnia grubość dachu wykonanego z trzciny do 28-40cm. Kąt nachylenia dachu musi być nie mniejszy niż 40˚. Waga takiego poszycia jest dość znaczna bo 50-75 kg/m2. Główną zaletą strzechy jest bardzo dobra izolacyjność cieplna i akustyczna. Woda wnika w strukturę do 5 cm. Konieczna jest impregnacja przeciwwilgociowa co 3 lata.
Gont drewniany, deszczółka. Stosunkowo lekkie poszyci dla dachów o kącie nachylenia powyżej 22˚. Wymaga regularnej konserwacji jednak gont jest dobrym rozwiązaniem dla „wymagających”, pofałdowanych dachów.
Łupki mineralne. Wykonane z warstwowej skały osadowej poszycie stanowi najtrwalszy z możliwych dach. Małe wymiary pozwalają na dopasowanie do skomplikowanych połaci. Łupki mineralne stanowią dobrą ochronę przed warunkami atmosferycznymi.

Okna i Drzwi

Najczęściej (99% inwestorów) do domów z bali wybiera okna drewniane. Do wyboru na ogół są okna z sony na mikro wczepy (wykazują dobre parametry techniczne względem ceny), z sony litej, meranti czy dębu. Przy zamówieniu podawane są podstawowe informacje takie jak:

ilość,
rozmiar,
kolor,
kierunki otwierania,
funkcjonalność (np. uchylne, z ruchomym lub stałym słupkiem środkowym),
ew. szprosy, okiennice, parapety zewnętrzne,
rodzaj szyb (pod kątem odporności na włamanie),
rodzaj okuć (pod kątem odporności na włamanie)

Wyróżniamy kilka rodzajów szprosów:

wewnątrz szybowy; montowany między szybami, na etapie scalania komory, nie utrudnia mycia okien,
wiedeński, naklejany; tworzy ramki na szybie, nadaje bardzo ładny efekt wizualny,
konstrukcyjny; cechy podobne do szprosu wiedeńskiego, z tym że dzieli szybę na wskroś dając możliwość wymiany małego elementu np. w przypadku stłuczenia,
ramkowy – wenecki; otwierane raki od zewnątrz domu, dają efekt „wypukłości” okna oraz możliwość otwarcia ramki i łatwego umycia okna.

Najczęściej stosowane są szprosy wiedeńskie, naklejane. Cena ich wykonania jest zależna od ilości pól jakie tworzą, na ogół jest to dodatkowo 10-15% kwoty zamówienia.

Kolejną opcją są rozwiązania antywłamaniowe:

Szyby o odporności na stłuczenie P2 lub P4 wyceniane indywidualnie pod zamówienie. Przykładowy film z testem takiej szyby (P4) znajduje się pod adresem http://www.youtube.com/watch?v=_nPvpvmIg54, lub porównanie P2 a P4 http://www.youtube.com/watch?v=qLLBRH4Kxds.
Okucia antywyważeniowe klasy WK1 lub WK2. Utrudniają wyważenie okna czy rozwiercenie klamki.

Zastosowanie powyższych rozwiązań to koszt ok. 30-40% wartości zamówienia.

Dodatki:

Zatrzask balkonowy; ciekawym rozwiązaniem jest zatrzask balkonowy (ok. 40 zł/szt.), który umożliwia zamknięcie drzwi balkonowych od zewnątrz i wejście za pomocą specjalnej klamki. Wychodząc na balkon/taras zimą nie wychładzamy wnętrza. Klamka ta działa tylko gdy okno otwarte jest od wewnątrz.
Hamulec w klamce; umożliwia zablokowanie okna w danym miejscu otwarcia, bez względu na przeciągi czy wiatry. Koszt to ok. 70zł/szt.
Wentylacja: ręczna, ciśnieniowa i higrosterowana. Umożliwiają kontrolowany dostęp świeżego powietrza do domu. Czasem wystarcza mikro wentylacja z reguły montowana w oknach w standardzie.

Akceptacja zamówienia odbywa się na postawie podpisanego zlecenie produkcyjnego, na którym zwizualizowane są okna oraz opisane funkcje.

Okna Połaciowe

Należy pamiętać, że wybór okien połaciowych wiąże się z określeniem kołnierzy jakie mają być zastosowane. Wyróżniamy głównie trzy rodzaje kołnierzy do dachów płaskich, falistych oraz uniwersalne.

Drzwi wejściowe

Drzwi wejściowe powinny spełniać wszelkie normy bezpieczeństwa określone w aprobatach budowlanych. Wyposażenie w odpowiednią ilość i rodzaj okuć wymaganych w konkretnym wyrobie, warunkują względy przeznaczenia towaru oraz zabezpieczenie pomieszczeń tak, aby jak najefektywniej spełniały swoja rolę. Drzwi wejściowe wyposażane są w trzy wzmocnione zawiasy oraz dwa zamki (wkładki) spełniające wymogi zabezpieczenia przed niepowołanym otwarciem. Zamek jest zsynchronizowany z ryglami w 4 punktach, które kotwiczą się po zamknięciu w futrynę. Drzwi posiadają także termo wkładkę spełniającą dodatkową funkcję wygłuszającą i termoizolacyjną. W przypadku zastosowania przeszklenia montowana jest szyba o wysokiej klasie odporności na stłuczenie P4. Drzwi o szerokości 68mm można przyjąć, że ich wskaźnik przenikania ciepła oscyluje wokół U=1,0. Zastosowane odpowiednie uszczelki (w dwóch miejscach po obrysie), które nie ulegają warunkom atmosferycznym skutecznie tłumią odgłosy z zewnątrz i dobrze izolują pod względem temperatury. Ościeżnica wykonana jest z tego samego materiału co drzwi. Kotwiona jest odpowiednio za pomocą odpowiednich kołków do wcześniej przygotowanej ściany. Drzwi lakierowane są na kolory zgodnie z życzeniem Inwestora, lakierami odpornymi na warunki atmosferyczne.

Analizując produkty od innych producentów proszę zwrócić uwagę czy np. drzwi dębowe w środku nie maja innego materiału np. płyty. Dębowe drewno nie należy do najtańszych, dlatego producenci często szukają oszczędności w miejscach niewidocznych dla Inwestora.

Proszę pamiętać, żeby zamówione drzwi zabezpieczyć np. kartonem i folią stretch. Kolejne ekipy od wykończeń choćby nie wiem jak się starały mogą je zarysować.

Rodzaje izolacji

Styropian

Stosunek parametrów technicznych do ceny powoduje, iż jest najbardziej popularnym materiałem izolacyjnym w budownictwie.

98% jego objętości to powietrze „zblokowane w drobnych porach, dzięki czemu współczynnik przewodzenia ciepła wynosi 0,045-0,031 W/(mK). Praktycznie nie chłonie wilgoci, dlatego stosowany jest między innymi do izolacji części domu narażonej na wilgoć. Styropian jest odporny biologicznie, nie pali się a topi i zwęgla. Pomocny przy wykonywaniu dekoracyjnych ozdób elewacji. Gęstość uzależniona jest od stopnia spienienia. Im gęstszy tym bardziej trwały. Oznaczenie EPS 50 przyporządkowane jest do płyt styropianowych miękkich i lekkich. Zastosowanie mają w miejscach, gdzie nie będą narażone na obciążenia mechaniczne. Im wyższy numer przy oznaczeniu EPS np. 250 tym płyta trwalsza i do zastosowania w miejscach bardzo wymagających.

Dodatkowo istnieją tzw. płyty ryflowane, wodoodporne oraz z papą. Te pierwsze posiadają rowki pozwalające na swobodny przepływ powietrza między styropianem a materiałem konstrukcyjnym. Płyty wodoodporne produkowane z polistyrenu materiału o właściwościach hydrofobowych mają jeszcze mniejszą nasiąkliwość od tych standardowych. Płyty z papą asfaltową pozwalają na szczelne (na zakładkę) wykonanie izolacji np. fundamentów czy dachów płaskich.

Wełna mineralna

Ma dobre właściwości izolacyjne pod kątem ciepła współczynnik przewodzenia = 0,045-0,032 W/(mK), pod kątem akustyki oraz ognioodporności. Wełnę mineralną należy zabezpieczyć przed wilgocią folia paroizolacyjna bądź stosując tzw. przerwy dylatacyjne umożliwiające ujście wilgoci. Mokra wełna traci swoje właściwości. Materiał ten jest dostępny w kilku postaciach:

jako płyta; podobnie jak styropian występuje o różnej gęstości a co za tym idzie twardości w zależności o miejsca zastosowania,
jako mata,
jako granulat, luźne strzępki sprzedawane w workach do izolowania trudno dostępnych miejsc, przy użyciu specjalistycznych maszyn,
otulina; stosowane jako izolacje termiczne i akustyczne rur.

Polistyren ekstrudowany

Posiada lepsze właściwości izolacyjne względem styropianu jednak jest mniej popularny z racji ceny. Polistyren jest twardszy od styropianu, jest mniej nasiąkliwy oraz ma lepszy współczynnik przewodzenia ciepła 0,042-0,029 W/(mK). Dobry przy izolacji fundamentów. Bardzo łatwo je odróżnić, najczęściej mają kolor niebieski, zielony, różowy lub żółty.

Pianka Poliuretnaowa:

Odznacza się bardzo dobrymi właściwościami izolacyjnymi – 0,027– 0.020 W/(mK). Ma zastosowanie do zewnętrznych jak i wewnętrznych części domu. Nałożona od wewnątrz nie starzeje się i nie zanika tak jak to dzieje się ze styropianem. Tzw. bez spoinowa izolacja nakładana metodą natrysku zastyga jako jednorodna masa unikając w ten sposób mostków termicznych. Jej montaż trwa bardzo krótko bo około 1-2 dni co znacznie redukuje tzw. koszty ludzkie. Dodatkowo przywiera do większości materiałów oraz jest paro-przepuszczalna. Stosując piankę poliuretanową otwarto-komórkową zyskujemy więcej powierzchni w domu (5 cm pianki zastępuje 10cm wełny mineralnej) mamy bardziej energooszczędny dom, redukujemy koszty pracy ludzkiej.

Kremazyt

Ceramiczne, lekkie i porowate granulki stanowiące bardzo dobrą izolację termiczną i akustyczną. Kermazyt odporny jest na działanie ognia, niskiej temperatury, grzybów i pleśni oraz jest mało nasiąkliwy (impregnowany w ogóle nie nasiąka). Współczynnik przewodzenia ciepła dla granulek wynosi 0.10 W/(mK)

Włókna celulozowe

Produkowane z makulatury gazetowej. Nie trzeba stosować wiatro i paro-izolacji. Włókien celulozy nie stosuje się poniżej poziomu gruntu, gdyż może „pić” wodę. Współczynnik przewodzenia ciepła jest na poziomie 0,042 – 0,040 W/(mK). Materiał ten kumuluje ciepło i oddaje je z opóźnieniem (tzw. bufor ciepła). Dobrze izolują akustycznie oraz posiada dobre właściwości ognioodporne.

Hydroizolacje

Zastosowanie dobrej hydro-izolacji części fundamentowej domu zapobiega przedostawaniem się niechcianej wilgoci/wody do domu. Na rynku dostępne są:

Folie Płaskie
Folie Tłoczone (wspomaga właściwą hydroizolację)
Masy Bitumiczne
Papy (potrójna warstwa zabezpiecza przed wodą)

Rekuperacja

Najprościej ujmując jest to bardzo efektywne odzyskiwanie ciepła domu, które standardowo ucieka przez kratki wentylacyjne. System ogrzewa powietrze wchodzące ciepłem tego, które wychodzi. Taka instalacja eliminuje wentylację standardową – grawitacyjną.

Zalety:

Najniższa bezwładność systemu (czyli podgrzewamy tylko powietrze i czas nagrzania budynku jest o wiele krótszy i oszczędniejszy niż ogrzewanie tradycyjne),
Bezawaryjność,
Kontrola zapylenia i wilgotności,
Obniżamy koszty eksploatacji nawet o 50%,
Najwyższy komfort(zima ekonomia grzania i lato darmowe naturalne schładzanie),
Brak wody w instalacji,
Możliwość łączenia systemu z kominkiem i pompą ciepła,
Tworzymy dom przyjazny do alergika(brak pyłków i alergenów),
Brak wilgoci i grzyba w łazienkach.

Realizacja całego systemu 3-4 dni.

Zużycie energii ok. 70 WAT (tyle co żarówka), na maksymalnych obrotach do 150 WAT.

Realna oszczędność w ogrzewaniu 20-30%, możliwa nawet 50%.

Zastosowanie okien max szczelnych bez tzw. mikrowentylacji.

F.A.Q

Dom z bali czy murowany – jakie są różnice w cenie?

Stan surowy zamknięty domu z bali, przyjmując identyczne parametry obiektu, jest nieznacznie droższy od murowanego. Różnica ta zwraca się przy wykończeniu budynku począwszy od izolacji, tynkowania a skończywszy na malowaniu. Drewno jest bardzo dobrym „izolatorem” posiadającym „bufor ciepła”, o czym pisaliśmy w poradniku inwestora. Dodatkowo jego elektrostatyczne właściwości sprawiają, że w domu nie unosi się kurz. Barwy drewna uspokajają i wyciszają, pomagają zwalczyć stres. Dom z bali w dotyku jest o wiele bardziej przyjemny niż cegła, beton czy tynk. Ponadto otacza nas naturalny materiał w przeciwieństwie do np. pustaków, w których często podstawowym składnikiem są odpady elektrowni, popioły.

Co wpływa na ostateczną cenę stanu surowego zamkniętego domu?

Na ostateczną cenę stanu surowego zamkniętego wpływa wiele czynników. Do najważniejszych należą:

grubość bali ścian zewnętrznych,
obrys głównych ścian domu,
złożoność konstrukcji dachu,
ilość pięter domu,
rodzaj pokrycia dachowego.

Grubość bali
Średnio różnica w kosztach budowy domu z bala o szerokości 18cm a o szerokości 25cm wynosi 20 000 PLN. Między balem 18cm a 22cm różnica ta jest stosunkowo mniejsza.

Obrys głównych ścian
Bryła prostokątna lub kwadratowa domu jest najtańsza w wykonaniu. W przypadku kiedy projekt uwzględnia wcięcia, wypustki, tarasy czy ganki wpływa to na jego złożoność a więc na końcową cenę domu.

Złożoność konstrukcji dachu
Najtańszym rozwiązaniem jest dach dwuspadowy. Dach kopertowy, czy mansardowy uwzględnia więcej pracy cieśli co wpływa oczywiście na końcową cenę. Dodatkowymi kosztami w konstrukcji dachu są:

balkony,
wykusze,
lukarny,
lukarny z bawolimi oczami,
różnego typu załamania konstrukcji dachu.

Ilość pięter domu
Koszt wykonania m2 domu parterowego będzie znacznie wyższy od ceny budowy domu piętrowego. Wynika to z tego, że do wykonania domu parterowego o tej samej powierzchni użytkowej co dom piętrowy potrzeba znacznie więcej litych bali stanowiących największy koszt takiej inwestycji (więcej na ten temat w pytaniu kolejnym nr 3).

Rodzaj pokrycia dachowego
Na rynku istnieje duża różnorodność pokryć dachowych. Ceny za zwykłą blachodachówkę zaczynają się od około 20zł za m2 do około 50-70zł za m2 za blachodachówkę z kruszywem granitowym imitującym gont drewniany. Przy wyborze pokrycia dachowego warto dowiedzieć się o koszty elementów wykończeniowych dachu (np. gąsiory, wiatrownice, pasy nadrynnowe), które często stanowią nie mały koszt m2 dachu nie ujętego w cenie podawanej przez producentów.
Podsumowując, szukając domu taniego i prostego decydujemy się na optymalną grubość bali.

Z czego wynika różnica w cenie między domem parterowym a domem z „użytkowym” poddaszem?

Dla przykładu wybieramy dwa projekty o niemal identycznej podstawie:

projekt Bolesławice 7: http://www.dom-projekt.pl/projekt-domu-275.html.

Część mieszkalna 83 m2, rozmiar budynku w podstawie 12,9 m x 9,2 m.

projekt Bolesławice drewniane: http://www.dom-projekt.pl/projekt-domu-26.html. Część mieszkalna 155 m2, rozmiar budynku w podstawie 12,6 m x 9,3 m.

Koszt budowy stanu surowego otwartego pierwszego projektu to około: 155 000 PLN netto, zaś drugiego to koszt 164 000 PLN netto. Wybierając projekt piętrowy zyskujemy prawie dwa razy większy dom droższy o 9 000 PLN. Zależność ta wynika z tego, że w obu projektach tzw. studnia domu (ściany zewnętrzne do poziomu I piętra) jest prawie identyczna. Powierzchnia i konstrukcja dachu obu budynków jest taka sama. Różnica w cenie stanu surowego otwartego głównie wynika z wyższej ścianki kolankowej (ściana zewnętrzna z bali powyżej stropu) oraz z wyższej ściany szczytowej.

Na czym można, a na czym nie warto oszczędzać budując dom z bali?

Już na etapie projektowania warto zasięgnąć porady na co zwrócić uwagę, aby nie generować zbędnych kosztów. Każdy projektant może przenieść wizję naszego domu na papier, jednak nie każdy doświadczył tworzenia domu z bali. Częstą praktyką mniej doświadczonych biur architektonicznych jest projektowanie takich obiektów z dużym zapasem przekrojów belek stropowych, czy stosowaniem konstrukcji dachu droższej w wykonaniu.

Poniżej wypunktowaliśmy dla Państwa czynniki jakie wpływają na cenę domu z bali oraz wyjaśnienia, których elementów warto unikać lub których nie może zabraknąć:

Źródło: Sielanka
Dach oparty o ścianę z bali (tzw. kolankową) wywiera pewien nacisk na nią. Atutem jest fakt, że taka konstrukcja tworzy średnio o 30cm wyższe poddasze, więcej powierzchni użytkowej na piętrze. Koszt standardowej ścianki kolankowej z bali przy średniej wielkości domy to około 6-8 tys. zł.

Źródło: Sielanka

Belki stropowe, ściana nośna
Normą jest, że belki stropowe są równoległe do krokwi (konstrukcji dachu). Czasem projektanci rozrysowują je prostopadle do krokwi. To rozwiązanie uniemożliwi zastosowanie konstrukcji dachu w kształcie trójkąta ( o którym już wspomnieliśmy wyżej. Co więcej przekroje oraz odległości pomiędzy belkami stropowymi są liczone z zapasem co skutkuje większym zapotrzebowaniem na materiał, a więc kosztami dla inwestora.
Ściana nośna niekiedy projektowana jest z litych bali. Zastosowanie słupów oraz podciągów znacznie redukuje wydatki.
Dodatki
Kolejnym kosztem inwestycji będzie wykonanie lukarn, wykuszy, balkonów, bawolich oczu (np. projekt chmielniki), liczne załamania dachu czy tarasy i zadaszenia do nich. Im mniej ww. elementów tym mniejsza cena wykonania domu.

Ile trwa proces budowy domu z bali?

Czas realizacji zamówienia zależy od wielu aspektów, jednak zwykle proces ten trwa 3-4 miesiące do osiągnięcia stanu surowego zamkniętego. W pierwszym miesiącu drewno jest zamawiane, selekcjonowane i przewożone do suszarni. Proces suszenia, obróbka drewna (gotowych bali do złożenia na budowie) i przywiezienie na teren inwestora to kolejny miesiąc. Ostatnie 30 dni to montowanie domu na fundamencie. Przy sprawnej koordynacji poszczególnych ekip budowlanych wykończenie domu pod klucz powinno zająć 6-7 miesięcy.

Jakie jest najlepsze drewno do budowania domów?

Do budowy domu powinno się stosować drewno świerkowe. Zalecenia te wynikają przede wszystkim z dostępności tego drzewa w Polsce, a przede wszystkim właściwości świerka oraz kosztów inwestycji. Ma on dużą zawartość słoi z racji podłoża na jakim rośnie (piaszczyste i suche), co go czyni wytrzymałym, sprężystym, stosunkowo miękkim i łatwym w obróbce. Pozyskiwany przez nas świerk rośnie w rejonach, gdzie zimy są bardzo surowe, co przekłada się na wysoką jakość tego drewna.

Drewno powinno być cztero-stronnie strugane, co daje większą odporność na działanie ognia, który ślizga się po gładkiej powierzchni. Ponadto wyheblowane drewno ma większą odporność na działania owadów. Drewno nie może mieć określonych normowo wad, na przykład chorych sęków lub pęknięć, ponieważ zmniejszają one jego wytrzymałość. Najlepiej jest, gdy suszy się je komorowo (coraz częściej mikrofalowo). Ten sposób ogranicza występowanie zarodników pleśni, grzybów, larw owadów oraz minimalizuje proces sinienia drewna. Wilgotność drewna świerkowego, z którego można budować dom, powinna wynosić:

nie więcej niż 18% – jeśli elementy będą obudowane,
nie więcej niż 23% – jeśli elementy będą na otwartym powietrzu.

Dlaczego warto suszyć bale?

Wiele firm w Polsce z racji wysokich kosztów i braku odpowiednich warunków, do wytworzenia elementów domu, nie suszy drewna. Dom wykonany z niesuszonego materiału osiada w pierwszym roku nawet do 15 cm, co uniemożliwia dalsze etapy wykańczania wnętrza.

Niewielkie pękanie suszonego litego drewna jest zjawiskiem naturalnym i nie wpływa ta na osłabienie konstrukcji budynku. Z doświadczenia wynika, że drewno do budowy domu powinno mieć 18% – 23% wilgotności. Takie drewno nie jest narażone na wypaczenia wynikające z oddawania lub przyjmowania nadmiernej wilgotności. Można powiedzieć, że dom stojący 10 lat wpasowany w warunki atmosferyczne ma taką właśnie wilgotność.

– Drewno ze świeżo ściętego drzewa (o wilgotności powyżej 30%) ma o 60-75% mniejszą wytrzymałość na zginanie niż drewno wysuszone (o wilgotności poniżej 18%). Nośność elementów konstrukcyjnych domu, wykonanych z niesuszonego drewna jest więc dużo mniejsza.

– Drewniane elementy konstrukcji wysychając, kurczą się i skręcają. Stabilne wymiary osiąga ono dopiero wtedy, gdy osiągnie właściwą wilgotność.

– Wilgoć z wysychającego drewna wnika w warstwę wełny mineralnej, niwelując jej właściwości izolacyjne.

Drewno nie mając możliwości szybkiego wyschnięcia ulega zaparzeniu i jest podatne na siniznę. Mogą się na nim rozwijać pleśnie i grzyby niekorzystne dla samopoczucia domowników. Taka zniszczona drewniana konstrukcja budynku zagraża bezpieczeństwu domowników.

Grubość bali a ciepło domu

Według PN przenikalność ciepła dla ścian z samych bali powinna wynosić 0,50 W/m2K, a dla ocieplanych 0,20 W/m2K. Oznacza to, że dla pierwszego rozwiązania bal powinien mieć grubość 30 cm. Normy te jednak nie uwzględniają ważnej cechy drewna – akumulacji ciepła. Okazuje się, że przy obliczeniu bilansu cieplnego budynku już grubość 20 cm bali spełnia nasze oczekiwania. Wynika to z praktyki.

Zdarza się, że wielu budowniczych w Polsce nie ociepla już tzw. 18-stki. Dzięki naszemu długoletniemu doświadczeniu radzimy naszym klientom, aby:

– bal o grubości 18 cm ocieplić wg ilustracji przedstawionej w punkcie kolejnym, najlepiej stosując piankę poliuretanową, otwarto-komórkową (opis tego rozwiązania znajduje się również w następnym pytaniu). Ten sposób izolacji budynku znacznie ogranicza widoczna ilość drewna wewnątrz domu,

– bal o grubości 22 cm i więcej nie wymaga dodatkowych ociepleń, dedykowany jest dla inwestorów, którzy pragną cieszyć się naturalnym wyglądem wewnętrznych ścian z bali. Należy jednak pamiętać, że przy budownictwie jednorodzinnym należy zachowywać założenia projektowe oraz aktualne wytyczne prawa budowlanego w Polsce i Unii Europejskiej.

Stosowanie przez nas technologii łączeń bali na „dwa obce pióra” oraz specjalnie wyprofilowanych zamków w narożach konstrukcji (ilustracje w poradniku) pozwala uzyskać bardzo wysoką szczelność domu. To jest najistotniejszym czynnikiem, który decyduje o tym, że dom jest energooszczędny.

Jak ociepla się ściany drewniane

Ocieplenie w domach z bali zalecamy przy balach o grubości 16-18 cm. Przy zastosowaniu 22 cm szerokości według nas takiej konieczności nie ma. Jednak biorąc pod uwagę obecne przepisy decyzja ta należy do Inwestora.

Izolacja od wewnątrz to kolejno (Rys 1):

dylatacja, szczelina 2cm, która umożliwia odprowadzanie nadmiaru wilgoci,
folia wiatroizolacyjna,
wełna mineralna 10cm,
folia paroizolacyjna.

Interesującym rozwiązaniem jest zastąpienie wełny mineralnej celulozą. Do najważniejszych cech celulozy można zaliczyć:

materiał bezpieczny dla zdrowia, nie wywołuje alergii,
bardzo dobre właściwości termoizolacyjne, dzięki swojej gąbczastej strukturze i dużej ilości powietrza – około 70-80% objętości. Daje to zbliżone parametry współczynnika przenikania ciepła do wełny mineralnej,
paro-przepuszczalna, nie wymaga stosowania paroizolacji, dzięki temu ma zdolność pochłaniania i oddawania wody z otoczenia. W domu zyskujemy tzw. ściany oddychające, a więc nie „zalepiamy” tej samej cechy, którą posiada drewno,
dobry izolator akustyczny, chroniąc nas przed niechcianymi dźwiękami,
struktura; dzięki natryskowemu aplikowaniu tego materiału uzyskujemy ciągłość izolacji eliminując straty cieplne(mostki termiczne) powstające przy użyciu innych materiałów izolacyjnych,
odporna na działanie szkodników i grzybów, co powoduje, że jest to materiał trwały,
materiał trudnopalny, nierozprzestrzeniający ognia dzięki impregnacji i krystalizacji włókien. Pod tym względem celuloza jest klasyfikowana tak jak pianka poliuretanowa z tym, że w czasie pożaru jest znacznie bardziej bezpieczna, bo nie wydziela toksycznych dymów.

Przy zastosowanie pianki poliuretanowej otwaro-komórkowej schemat ocieplenia ściany wygląda znacznie inaczej co przedstawia rysunek 2.

Rozwiązanie to jest stosunkowo nowe, jednak bardzo opłacalne, gdyż:

aplikacja piany poliuretanowej jest bardzo szybka (polecamy efektowne filmiki na Internecie pod hasłem aplikacja pianki poliuretanowej) co pozwala zaoszczędzić pieniądze na tzw. roboczogodzinach – pracy ludzkiej,
uszczelnia bardzo starannie połacie konstrukcji w miejscach aplikacji, dociera do trudno dostępnych miejsc (nakładana w formie płynnej rozrasta się i zastyga jako jednorodna masa bez łączeń i przerw) przynosząc duże oszczędności energetyczne,
zabezpiecza przed pyłem i kurzem, a także jako materiał sam z siebie nie pyli w przeciwieństwie do wełny mineralnej,
masa oparta na surowcach odnawialnych obojętnych dla zdrowia człowieka (brak związków rakotwórczych i alergicznych),
znacząco redukuje hałas dzięki uwięzionym bąbelkom powietrza zapewniając ciche i przyjemne ciepło domu,
posiada bardzo niski współczynnik przewodzenia ciepła co pozwala na znaczące zmniejszenie grubości warstwy ocieplenia. Odciąża to konstrukcję oraz daje więcej przestrzeni wewnątrz budynku (zajmuje o połowę mniej miejsca niż wełna mineralna),
pianka poliuretanowa poprawia sztywność konstrukcji miejsc aplikowanych np. dach przed naporem śniegu.

Są dwa rodzaje piany poliuretanowej, otwarto-komórkowa i zamknięto-komórkowa. Obie mają zbliżone właściwości jednak ta druga nie przepuszcza wody i wilgoci oraz jest bardziej sztywna. Przy konstrukcjach drewnianych stosujemy pianę otwarto-komórkową ze względu na jej paro-przepuszczalność. To rozwiązanie pozwala elementom drewnianym oddychać.

Poliuretan zamknięto-komórkowy możemy zastosować np. przy posadzkach (na parterze, gdzie jest fundament) w ten sposób ciepło z ogrzewania podłogowego nie będzie uciekać w głąb fundamentu.

Jak konserwuje się domy drewniane

Przed montażem budynku każdy element należy poddać procesom zabezpieczającym materiał, co zazwyczaj rozkłada się to na dwa etapy:

I. Pierwszy:

Natryskowe lub poprzez kąpiel poddanie elementów drewnianych działaniu bezbarwnego preparatu na bazie soli lub jej pochodnych. Pierwsza warstwa zabezpiecza przed pleśnią, drobnoustrojami oraz kilkukrotnie podnosi temperaturę zapłonu. Istotne jest żeby takiemu działaniu preparatu została poddana każda część niezłożonego jeszcze domu.

II. Drugi:

Po złożeniu stanu surowego zaleca się poddać budynek drugiemu stopniowi impregnacji. Na zewnątrz stosujemy środki o mocnym działaniu zabezpieczające elewację przed działaniem czynników atmosferycznych: UV, deszcz, brud a także nadmierna wilgoć, drobnoustroje i sinizna. Taki impregnat powinien mieć pigment (barwnik), ponieważ jest to jedyne słuszne zabezpieczenie przed działaniem promieni UV, które powodują „wypławianie” ściany południowo–zachodniej.

Do środka domu stosujemy preparaty wodne, bezpieczne (obojętne) ekologicznie dla zdrowia człowieka.

Dobrze zabezpieczony dom z zewnątrz i wewnątrz wymaga konserwacji od 3 do 7 lat w zależności od jakości preparatu jaki został zastosowany po raz pierwszy. Konserwacja taka polega na położeniu pędzlem bezbarwnej warstwy preparatu. Ta czynność odnowi powłokę ochronną, wydobędzie intensywność pierwotnego koloru i nie wymaga szczególnych umiejętności. Należy przy tym zaznaczyć, że konserwacja domu z drewna jest niewspółmiernie tańsza od konserwacji domu murowanego.

Ważne informacje:

Konserwowane drewno nie powinno mieć więcej jak 28% wilgotności. Ponadto powinno być oczyszczone, bez resztek kory, miejsc nadgnitych czy miejsc z sinizną. Sam proces impregnacji wykonuje się podczas suchej pogody.

Jakie są rodzaje impregnacji?

Wyróżniamy dwa rodzaje impregnacji drewna:

Powierzchniowe: nasycenie drewna z zewnątrz malując je lub poprzez natrysk, działanie na głębokości 3-10mm,
Wgłębne: poprzez nasycenie impregnatem metodą zanurzeniową lub próżniowo – ciśnieniową (większą skuteczność i trwałość poprzez wniknięcie głębiej w strukturę drewna), działanie na głębokości powyżej 10mm.

Drewno zabezpieczamy przed wilgocią, słońcem, grzybami i owadami, zastosowanie mają tu różnego rodzaju impregnaty i oleje do drewna. W celu nadania barwy zalecamy używania lakierów transparentnych tzn. środków niekryjących struktury drewna. Ważne jest przy tym, aby preparaty naniesione na drewno umożliwiały jego oddychanie. „Zalepione” drewno nie jest w stanie odprowadzić nadmiaru wilgoci na zewnątrz, skracana jest jego żywotność. Ponadto zanika pod farbą jego naturalny urok. Ciekawym rozwiązaniem są środki z domieszką wosku. Tworzą one wodoodporną, szlachetnie wyglądającą powłokę, która uwydatnia piękno drewna i wygładza je.

Wyróżnić możemy 5 grup środków do drewna:

Impregnaty. Zapobiegają rozwojowi grzybów oraz owadów, niektóre dodatkowo zawierają substancje zabijające insekty oraz likwidujące ogniska zapalne. Zastosowanie: na surowe drewno.
Impregnaty koloryzujące. Oprócz właściwości zwykłych impregnatów, zawierają także barwniki, które pochłaniają promienie UV i jednocześnie zabezpieczają drewno przed szarzeniem. Są one transparentne, zabarwiają drewno, lecz pozostawiają widoczny rysunek słojów. Zastosowanie: na surowe lub zaimpregnowane już drewno.
Lakierobejce. Tworzą mocną, transparentną powłokę, zabezpieczającą drewno przed wilgocią, a dzięki pigmentom – także przed szkodliwym działaniem promieni UV. Lakierobejce z dodatkiem substancji chroniących przed chorobami i szkodnikami można stosować jako jedyną ochronę drewna.
Lakiery. Tworzą mocną powłokę (z kolorem lub bez) chroniącą drewno przed wilgocią. Niektóre zawierają filtry zabezpieczające przed szkodliwym wpływem promieni UV. Zastosowanie: wyłącznie do rozjaśniania zabarwionego już drewna.
Oleje. Na bazie oleju roślinnego, zabezpieczają drewno przed nadmiernym wchłanianiem wilgoci, redukują rozsychanie i pękanie drewna. Zabezpieczają przed promieniami UV, odświeżają kolor.
Zastosowanie: drewno zaimpregnowane i/lub pomalowane. (stosowanie tylko olejów wymaga powtórzenia aplikacji co roku na wiosnę).

Poniżej przedstawiamy kilka rozwiązań kompleksowej impregnacji domu:

zabezpieczenie (grunt) przeciw grzybom i owadom Boramon C30 lub Penetrin firmy ALTAX oraz jako zabezpieczenie właściwie z kolorem ALTAX impregnat do drewna,
zabezpieczenie (grunt) przeciw grzybom i owadom Boramon C30 lub Penetrin firmy ALTAX oraz jako właściwe zabezpieczenie z podkreśleniem struktury drewna ALTAX Woskowy,
zabezpieczenie (grunt) przeciw grzybom i owadom Boramon C30 lub Penetrin firmy ALTAX oraz jako właściwe zabezpieczenie ALTAX Olej do drewna,
zabezpieczenie (grunt) przeciw grzybom i owadom Valtti Base New firmy Tikkurila oraz Valitti Color firmy Tikkurila,
zabezpieczenie (grunt) przeciw grzybom i owadom Valtti Base New firmy Tikkurila oraz Valitti Complete firmy Tikkurila,
zabezpieczenie (grunt) przeciw grzybom i owadom Sadolin Base oraz jako zabezpieczenie właściwie z kolorem Sadolin Classic HP,
zabezpieczenie (grunt) przeciw grzybom i owadom Sadolin Base oraz jako zabezpieczenie właściwie z kolorem Sadolin Lakierobejca Odporna.

Czy taki dom mogą zjeść korniki lub inne drewnojady?

Kiedyś przed szkodnikami drewno chroniła wydzielająca się żywica, która po zastygnięciu była naturalnym zabezpieczeniem. Dziś mamy całą gamę różnych preparatów wnikających w strukturę drewna i zabezpieczających je przed szkodnikami, sinizną, pleśnią, grzybem itp., proponowanych przez wielu producentów. Materiał na dom często jest poddawany impregnacji w tartaku (ciśnieniowo lub przez kąpiel) i jeszcze raz po postawieniu budynku. Jakość preparatu często idzie w parze z ceną, niemniej jednak technologia ta rozwija się w dobrym kierunku. Producenci oferują preparaty tworzone na naturalnych składnikach nieszkodliwe dla człowieka, a skutecznie chroniące przed niszczeniem drewna. Jeżeli budowle nieimpregnowane mogły przetrwać tyle setki lat to co dopiero dobrze zakonserwowane środkami, do wyprodukowania których wykorzystano współczesne badania i technologię.

Jak uniknąć, grzybów w konstrukcjach drewnianych?

Jak już wspominaliśmy drewno do budowania domów powinno mieć odpowiednią wilgotność. Podsuszenie ogranicza drobnoustrojom rozwój w balu. Ponadto drewno powinno przejść dwa etapy impregnacji (podczas obróbki i po postawieniu konstrukcji) o czym również pisaliśmy. Dodatkowo zastosowanie materiałów „oddychających” w bezpośrednim sąsiedztwie bali oraz przerw powietrznych (tzw. dylatacji) gwarantuje bardzo dobre zabezpieczenie przeciwko drobnoustrojom.

Czy taki dom jest łatwopalny?

Cały czas wśród ludzi istnieje przeświadczenie, że dom z drewna jest łatwopalny. Pewnie za sprawą wyobrażenia dawnych wiejskich chat pokrytych słomą, które przy suchej pogodzie nietrudno było podpalić. Dziś sprawa budynków drewnianych wygląda nieco inaczej. Prawidłowo wykonany dom powinien być nasączony środkami opóźniającymi zapłon (Np. strzecha, po zastosowaniu odpowiedniej impregnacji staje się niepalna). Takimi preparatami zabezpiecza się również drewnianą więźbę dachową w domach murowanych. Istotne jest również, aby w drewnianych budynkach dobrze wykonać i zabezpieczyć instalację elektryczną.

Aby celowo podpalić dom z drewna należy wykonać podobne czynności jak przy wywołaniu pożaru w domu murowanym. Domy murowane zazwyczaj mają drewnianą konstrukcję dachu i często styropianowe ocieplenia budynku. To powoduje, że wbrew pozorom nie są bardziej odporne na ogień niż domy drewniane. Jeżeli dom z drewna jest ocieplony od środka, stanowi to dodatkowe zabezpieczenie w postaci ognioodpornej warstwy złożonej z płyt GK i wełny mineralnej. Należy podkreślić, że statystyki nie wykazują więcej pożarów w domach drewnianych niż w budynkach wykonanych inną technologią! A zatem twierdzenie, że domy z drewna są łatwopalne jest błędne.

Jaka jest trwałość takich domów?

Najcenniejszym zabytkiem w Polsce dowodzącym o trwałości budownictwa drewnianego jest Biskupin pochodzący według badań z 738 roku p.n.e. a odkryty w 1933 roku. Osada ta jest potwierdzeniem jak trwałym materiałem może być drewno. Tysiące drewnianych obiektów stoi w Polsce od kilku set lat, w śród których szczególnym obiektem jest Kościół Pokoju w Świdnicy (1657 rok).

Warto nadmienić, iż dzisiejsza technika budowania domów z drewna jest o wiele bardziej zaawansowana od techniki użytej np. w obiektach wspomnianych wyżej. Ponadto trwałość drewna w głównej mierze zależy od dbałości o nie. Prawidłowo eksploatowane przetrwa wiele pokoleń.

Jak w domach z bali montuje się elektrykę?

Zasadniczo nie ma znaczących różnic między instalacją elektryczną w domach murowanych a tą w domach z bali. W przypadku kiedy inwestor stosuje grube bale i nie ociepla ścian od wewnątrz najlepiej jest „wpuścić” czarne, ognioodporne peszle (rurki) pionowo w bale, przewiercając je już na etapie montowania ścian. Drugą opcją, mniej estetyczną, jest instalacja elektryki w korytkach lub mocowanie jej metalowymi blaszkami bezpośrednio do drewna (występuje w dawnych domach).

Jeśli stosujemy chudsze bale i ocieplamy dom od wewnątrz wtedy sprawa wygląda niemal identycznie jak w technologii murowanej. Kable chowane są w konstrukcjach ściany, w tym przypadku szkieletach drewnianych ścianek, które to wypełniane są izolacją i zakrywane płytą gipsowo-kartonową lub OSB.

Niezależnie od grubości bali kable możemy schować w ściankach działowych oraz stropie.

Jak i kiedy wykańczać dom?

Dom z bali suszonych możemy wykańczać praktycznie od razu po postawieniu konstrukcji. W przypadku mokrego drewna budynek może znacznie osiadać nawet kilka sezonów w zależności od poziomu jego wilgotności. Wykańczanie go zaraz po wybudowaniu wiąże się z licznymi pęknięciami na elementach stałych (łączenia ścianek, stolarki okiennej i drzwiowej itp.) czy rozszczelnieniami. Montaż „na sztywno” stolarki okiennej i drzwiowej, może doprowadzić do jej znacznych uszkodzeń w wyniku napierania osiadającej konstrukcji.

Zalecamy budowanie domów z bali suszonych. Wtedy zjawisko osiadania domu oczywiście występuje, jednak minimalnym stopniu. Postawienie ścian wewnątrz wiąże się z zastosowaniem specjalnych ruchomych łączeń ściany z balem, podobnie sprawa wygląda przy montażu okien i drzwi. Ta technika pozwala na uniknięcie jakichkolwiek nieprawidłowości w funkcjonowaniu domu.

Ogrzewanie podłogowe, wylewka podłogowa, czy to wszystko wytrzyma strop?

Faktycznie cała instalacja ogrzewania podłogowego, wylewka oraz ocieplenie i posadzka ważą około 100kg na m2. Co przy średniej wielkości domu, na stropie, daje nam 5-7 ton. Jeśli inwestor decyduje się na zastosowanie tego typu ogrzewania musi o tym zdecydować na etapie projektowania domu. To pozwoli uwzględnić stosowne zmiany przy planowaniu nośności konstrukcji.

Materiały do pobrania

Poradnik F.A.Q